De kenmerken van streng opvoeden
Bij een strenge, leidinggevende opvoedstijl draait alles om regels en duidelijkheid. Ouders maken zelf de keuzes en verwachten dat hun kind volgt zonder tegenspraak. Regels worden niet uitgelegd, maar gewoon opgelegd. Straffen volgen snel als een kind deze regels overtreedt. Complimentjes worden weinig gegeven, want goed gedrag wordt gezien als vanzelfsprekend. Warmte en genegenheid zijn soms minder zichtbaar, omdat discipline belangrijker wordt gevonden. Vaak zeggen deze ouders dingen als ‘omdat ik het zeg’ als reden voor een regel of besluit.
Voordelen en nadelen van autoritair opvoeden
Sommige ouders kiezen voor deze aanpak om hun kind structuur en veiligheid te bieden. Kinderen weten bijvoorbeeld goed waar ze aan toe zijn. Dit kan in drukke situaties of grote gezinnen rust geven. Toch kleven er nadelen aan deze manier van opvoeden. Kinderen leren minder snel zelf nadenken of beslissen. Soms worden ze onzeker omdat ze bang zijn om fouten te maken. Ook kunnen ze moeite hebben met het aangeven van hun eigen grenzen, omdat die altijd al vanuit hun ouders kwamen. Op langere termijn kunnen deze kinderen problemen krijgen met het oplossen van conflicten en het aangaan van sociale relaties.
Het verschil met andere opvoedstijlen
Niet elke ouder hanteert dezelfde regels en gewoontes. De autoritaire manier verschilt sterk van bijvoorbeeld de warme, betrokken manier van opvoeden, waarbij kinderen leren onderhandelen en hun mening geven. Door vriendelijke leiding en duidelijke uitleg voelen kinderen zich vaker gezien en gehoord. Bij de soepele of toegeeflijke stijl hebben kinderen meer vrijheid, maar missen ze soms juist structuur. Bij een autoritaire stijl is er weinig ruimte voor overleg. Dit werkt lang niet bij elk kind goed, want sommige kinderen raken hierdoor juist in de war of sluiten zich af. Andere kinderen gaan stiekem juist hun eigen gang, omdat ze weinig vertrouwen voelen.
Hoe voelt het voor het kind?
Opgroeien met veel regels en weinig inspraak kan lastig zijn. Kinderen uit een streng huis weten vaak goed wat mag en wat niet mag. Toch kunnen ze zich soms eenzaam voelen, omdat hun gevoelens weinig aandacht krijgen. Ze zijn gewend dat iemand anders hun dagelijkse leven bepaalt. Daardoor leren ze minder goed om zelf problemen op te lossen of hun mening te geven. In sommige gevallen leidt dit ertoe dat ze zich later moeilijk kunnen aanpassen aan situaties waar geen duidelijke regels zijn. Dit komt omdat ze hier nooit keuzes voor zichzelf hebben hoeven maken. Zelfvertrouwen en zelfstandigheid kunnen hierdoor onder druk komen te staan.
Tips voor een gezondere balans
Ouders die streng zijn hoeven niet meteen alles los te laten, maar een middenweg kan goed werken. Het helpt als ouders duidelijke regels blijven geven, maar er ook voor openstaan om even samen te praten. Soms is het fijn om uit te leggen waarom een regel bestaat. Kinderen voelen zich dan meer begrepen en nemen regels sneller over. Een compliment als het goed gaat, stimuleert positief gedrag. Door grenzen te stellen en toch naar een kind te luisteren, krijgt het kind een veilig gevoel én de kans om te groeien. Zo ontstaan gedeelde afspraken in huis in plaats van een eenzijdige opdracht. Dat zorgt vaak voor rust en meer vertrouwen aan beide kanten.
Veelgestelde vragen over autoritair opvoeden
-
Is streng opvoeden altijd slecht voor kinderen? Streng opvoeden is niet altijd slecht, maar het kan wel nadelige gevolgen hebben. Kinderen kunnen minder zelfstandig worden en zich onzeker voelen als zij nooit mee mogen denken of praten. Het hangt af van het kind en hoe star de opvoeding is.
-
Kunnen kinderen die streng zijn opgevoed later alsnog zelfstandig worden? Kinderen die streng zijn opgevoed kunnen later wel zelfstandig worden. Het vraagt soms oefening om eigen keuzes te maken en grenzen aan te geven. Extra steun vanuit de omgeving kan hierbij helpen.
-
Waarom kiezen ouders voor een autoritaire opvoedstijl? Ouders kiezen voor een autoritaire opvoedstijl omdat zij denken dat het duidelijkheid en rust brengt. Ook kunnen zij deze manier van opvoeden mee hebben gekregen van hun eigen ouders, of ze zijn bang dat kinderen anders niet luisteren.
-
Wat kan ik doen als mijn kind niet met deze regels om kan gaan? Als een kind niet goed reageert op de regels, kan het helpen om samen te praten. Door uitleg te geven bij een regel en ruimte te geven voor gevoelens kan de situatie verbeteren.
-
Zijn er situaties waarin een strenge opvoeding beter werkt? Een strenge opvoeding kan in sommige situaties beter werken, bijvoorbeeld als kinderen veel structuur nodig hebben of als er gevaarlijke situaties kunnen ontstaan. Toch is het belangrijk om altijd balans en aandacht voor het kind te houden.